توانایی مشاهده کردن ورای بینایی انسان همیشه مردم را حیرت زده می کرده است. از زمان اختراع تلسکوپ بیش از ۴۰۰ سال پیش، انواع تلسکوپها در اندازه ها و شکلهای گوناگون و برای مقاصد گوناگون ساخته شده اند.

امروزه بسیاری از مردم این را می دانند که تلسکوپ را نخستین بار عینک ساز هلندی در حدود سال ۱۶۰۰ میلادی اختراع کرد. در آن زمان از تلسکوپ برای مشاهده کشتی های دشمن در دوردستها استفاده می شد و به آن «عینک مشاهده» می گفتند.

نخستین فردی که از تلسکوپ برای مشاهده آسمان استفاده کرد گالیلئو گالیله دانشمند بود. گالیله نخستین کسی بود که با تلسکوپش توانست مشاهدات بسیار جالبی در منظومه شمسی ما انجام دهد، از جمله رصد گودالهای ماه و چهار قمر بزرگ سیاره مشتری.

درست مانند ۴۰۰ سال پیش، دانشمندان امروزه نیز از تلسکوپها استفاده می کنند تا اسرار کیهان را که از چشمان انسان پنهان است ببینند. یک مثالِ این پژوهشها تلسکوپ نقشه برداریِ وی اِس تی (VST) است که تصاویری از اعماق کهکشان ما، راه شیری، می گیرد. این تلسکوپ نقشه دقیقی از همسایگی کیهانی ما تهیه می کند تا به چگونگی شکل گیری آن پی ببریم.

یکی از مناظر حیرت انگیز در راه شیری سحابی مرداب است. این عکس توانایی تلسکوپ وی اس تی را در تهیه تصاویر پانوراما (عریض) نشان می دهد. در این تصویر سحابی مرداب را می بینید. سحابی مرداب ابری از گاز و غبار کیهانی است که ۱۰۰ سال نوری پهنا دارد، یعنی ۵ میلیون بار بیشتر از فاصله زمین تا خورشید!

وی اس تی یک تلسکوپ نقشه برداری است و به همین علت است که می تواند چنین فواصل بزرگی را در کیهان در یک نگاه ببیند. هدف این تلسکوپ تهیه تصاویر بسیار زیادی از کل آسمان است که در آینده در اختیار همه قرار خواهد گرفت.

ترجمه از آیرین شیوایی، دانشجوی دکترا در دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید