شما هم باید این عبارت را شنیده باشید که ((شما از غبار میان ستاره‌ای به وجود آمده‌اید)) و این درست است. بسیاری از ذراتی که بدن شما و جهان اطراف شما را ساخته است، میلیاردها سال پیش در قلب ستاره‌ها به وجود آمده است. اما موادی وجود دارند که منشأ قدیمی‌تری دارند، در اوایل پیدایش دنیا.

منجمان حدس می‌زنند که تنها چند دقیقه پس از انفجار بزرگ عالم، عناصر مهم شروع به شکل‌گیری کردند. این عناصر شامل معمول‌ترین عناصر کیهان، هیدروژن و هلیوم، و مقدار کمی لیتیوم بوده‌اند.

منجمان می‌توانند با دقت نسبتا بالایی درصد لیتیوم را در اوایل پیدایش کیهان محاسبه کنند. اما درصد لیتیوم که محاسبه شده است با درصد لیتیوم که در ستاره‌های پیر وجود دارد یکسان نیست. درصد لیتیوم محاسبه شده چیزی حدودی سه برابر لیتیومی است که در ستاره‌های پیر وجود دارد. دلیل این اختلاف تا امروز سوال بوده است.

تا کنون ما فقط مقدار لیتیوم در نزدیک ستاره‌ها را اندازه‌گیری می‌کردیم، اما به تازگی منجمان میزان این عنصر را در گروهی از ستاره‌ها در کهکشانمان اندازه گرفته‌اند.

این تصویر شلوغ، خوشه ستاره‌ای M54 است. پس از بیش از دویست سال بعد از کشف، به نظر می‌رسد که این خوشه ستاره‌ای شبیه‌ترین به دیگر خوشه‌های ستاره‌ای کروی کهکشان راه شیری است. در سال ۱۹۹۴/ ۱۳۸۳ بود که فهمیدند این خوشه ستاره‌ای کروی در کهکشان دیگری قرار دارد که فاصله‌اش از ما بیش از سه برابر فاصله زمین تا مرکز کهکشان راه شیری است!

مطالعات جدید نشان می‌دهد که میزان لیتیوم در این خوشه ستاره‌ای برابر میزان لیتیوم در خوشه‌های ستاره‌ای کهکشان راه شیری است. این کشف گرچه یک رویداد مهم علمی نیست، اما نشان می‌دهد که این کم بودن میزان لیتیوم در همه کیهان اتفاق افتاده است و نه فقط در کهکشان ما.

Sepideh Sharbaf, associate editor of Nojum magazine (Iranian Magazine of Astronomy)