Chombo bora cha kuangalia Ulimwengu uonekanao kimetimiza miaka 15 leo. Happy Birthday Very Large Telescopes! Katika kusheherekea siku ya kuzaliwa telescope hiyo imetumika kupiga picha hii ya sherehe huko angani. Kauli mbiu ikiwa “Pretty in Pink” Pendeza na Pinki na kuna taa za disco na Maputo meusi yaliyosambaa katika picha. 

Ni kweli kuwa tunachokiangalia sio sherehe angani. Ingawa inaonekana kuwa na shamra shamra! Kitu haswa picha hii inayoonyesha ni wingu la kupendeza la gesi na vumbi ambalo wanaastronomia wanaliita ni stellar nursery. Hii ni kwa sababu ndani kabisa ya wingu hili la pinki, nyota mpya huzaliwa. Kwa bahati mbaya vumbi hilo jingi hunasa mwanga uonekanao kutoka katika nyota hizo mpya, hivyo telescope hii kubwa inashindwa kuziona. 

Ni nyota mpya zilizohifadhiwa katika wingu hili zinazofanya wingu hili ling’ae katika mwanga uonekanao. Mwanga wa nyota hizo hufanya vitu vilivyopo karibu kung’aa, na kupeleka nishati hiyo kwenye gesi na kuifanya ing’ae yenyewe. Kwanini ni ya Pinki? Kwa sababu maada mbali mbali hung’aa katika rangi tofauti tofauti. Wingu hili limetengenezwa kwa kiasi kikubwa na haidrojeni, kemikali inayopatikana kwa wingi sana katika Ulimwengu wote na haidrojeni hung’aa kwa rangi nyekundu au pinki. 

Likiwa limeambatana na mawingu meusi yanayoonekana kama Maputo: mlundikano mnene zaidi wa vumbi, ujulikanao kama Thackery’s globules. Makundi haya yametengenezwa katika maumbo ya ajabu kutokana na nguvu ya mionzi yenye moto itokayo katika nyota changa pembeni yake. Nguvu yake kubwa hubomoa mawingu haya na kuyasambaratisha, kama vile siagi inavyosambaratika ikiwekwa katika kikaango chenye moto. Kwa bahati mbaya kutokana na Thackery globules yatakuwa yameteketezwa hata kabla hayajafanikiwa kutengeneza nyota mpya.

Mponda Malozo / UNAWE-Tanzania