Astronomlar radyoyu açmanın yeni bir yolunu buldu: Ses tuşunu döndürmeyi unutun, süper kütleli bir karadelik döndürmeyi deneyin!

Radyoda duyduğumuz şarkılar aslında cihazdan kulaklarımıza yayılan ses dalgaları. Ama cihaza yayılma yolları ise 'radyo dalgaları'. Radyo dalgaları bir tür ses değil, gözümüzün göremediği bir tür ışık.

Radyo dalgaları görünmez bir şekilde havadan müzik, fotoğraf ve veri gönderebilir. Bu etrafımızda sürekli binlerce farklı yolla gerçekleşiyor. Cep telefonları, WI-FI ve binlerce farklı kablosuz teknoloji radyo dalgalarıyla mümkün.

Radyo dalgaları ayrıca dünyaya dış uzaydan geliyor. Gezegenler, yıldızlar ve galaksiler hep radyo dalgası kaynakları. Ama en yüksek sesli olanları süper kütleli karadelikler.

Sanatçının yukarıdaki çiziminde bir süper kütleli karadelik besleniyor. Sonsuza kadar kaybolmadan önce, yıldızdan yuttuğu materyaller karadeliğin etrafında yüksek hızlara çıkıyor. Ve bu hızla uzaya devasa radyo dalgaları gönderiyor.

Fakat tüm süper kütleli karadelikler aynı miktarda radyo dalgası yaymıyor. Astronomlar bunun nedenini uzun zamandır bilmiyordu. 

Yakın zamanda, bir takım bilim insanı bunun neden olduğuna daha yakından bakmaya karar verdi. 8000 süper kütleli karadeliği yakından incelediler, bazılarında parlak radyo ışınları vardı, bazılarında yoktu. Ve cevabı bulmuş olabilirler: Dönme!

Evren cisimlerle dolu: Dünya, Güneş, galaksiler. Karadelikler de istisna değil. Bu yeni çıkan sonuçlara göre daha hızlı dönen karadelikler daha fazla radyo dalgasını ışınlarla yayıyor.

Aziz Uygur