Εφέτος στο Βόρειο Ημισφαίριο της Γης παρατηρήθηκε ένας εξαιρετικά μεγάλος αριθμός πυρκαγιών, από την ηλιόλουστη Καλιφόρνια μέχρι τον παγωμένο Αρκτικό Κύκλο.

Μια πυρκαγιά κατέκαυσε μια πόλη που ονομάζεται Monchique (προφέρεται "Μόνσικ") στην Πορτογαλία όπου τραυματίστηκαν περίπου 50 άτομα, 2.000 άτομα εγκατέλειψαν τα σπίτια τους και χρειάστηκαν πάνω από 1.000 πυροσβέστες για να την κατασβήσουν.

Αυτό που είναι ενδιαφέρον στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι τρεις μήνες νωρίτερα οι επιστήμονες δημιούργησαν έναν χάρτη της Πορτογαλίας που δείχνει τις περιοχές που κινδύνευαν περισσότερο από μια μεγάλη πυρκαγιά κατά τη διάρκεια των επικίνδυνων μηνών για πυρκαγιές (fire season). Η περιοχή που ανέφεραν ήταν πιο πιθανό να υποφέρει από μια μεγάλη πυρκαγιά; Η Monchique.

Αλλά πώς το ξέρουν;

Οι πυρκαγιές χρειάζονται τρία πράγματα για να ξεκινήσουν και εξαπλωθούν: τον ‘πυροκροτητή’, όπως ένα τσιγάρο, μια σπίθα από μια φωτιά σε κάμπινγκ, ή ακόμα και έναν κεραυνό.

Το ‘καύσιμο’, συνήθως φυτά, ιδιαίτερα ξηρούς θάμνους ή κλαδιά.

Τον κατάλληλο καιρό. Οι υψηλές θερμοκρασίες, ο άνεμος και ο ξηρός αέρας μπορούν να ωθήσουν τις πυρκαγιές να κινούνται γρηγορότερα και να κατακλύζουν περισσότερο έδαφος.

Κάθε 15 λεπτά, ένα σύνολο δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά σε ύψος εκατοντάδων χιλιομέτρων πάνω από τα κεφάλια μας, ολοκληρώνουν μια πλήρη σάρωση της Ευρώπης. Έτσι, παρέχουν συνεχείς πληροφορίες σχετικά με τον καιρό, τη βλάστηση και την ποσότητα θερμότητας που εκπέμπεται από τις εν ενεργεία πυρκαγιές.

Σε συνδυασμό με ‘έξυπνους’ υπολογιστές πρόγνωσης καιρικών συνθηκών, οι δορυφορικές εικόνες αποκάλυψαν κάτι πολύ ενδιαφέρον: Φαίνεται ότι υπάρχει ένα σημείο ανατροπής (tipping point) όπου μια αβλαβής φωτιά εξέρχεται από τον έλεγχο και εξελίσσεται σε μια θανατηφόρα πυρκαγιά που είναι σχεδόν αδύνατον να περιοριστεί. 

Γνωρίζοντας ακριβώς ποιο είναι αυτό το σημείο ανατροπής, οι επιστήμονες ήταν σε θέση να προβλέψουν τις πιθανότητες μιας επικίνδυνης πυρκαγιάς που θα ξεσπούσε σε ολόκληρη την Πορτογαλία.

Μελλοντικά, με τη βοήθεια δορυφόρων και το ανάλογο επιστημονικό δυναμικό, αυτό θα μπορούσε να γίνει σε για άλλες χώρες! 

Οι προειδοποιήσεις για ενδεχόμενη πυρκαγιά είναι ζωτικής σημασίας για την κατάστρωση σχεδίου από τους πυροσβέστες και την άμεση αντιμετώπιση καταστροφών. Μπορούν ακόμη να χρησιμοποιηθούν για την πρόληψη των πυρκαγιών, δίνοντας στις κυβερνήσεις χρόνο για να θέσουν αυστηρούς κανόνες σχετικά με την καύση σκουπιδιών, τη χρήση πυροτεχνημάτων, και τη χρήση εξοπλισμών που δημιουργούν σπινθήρες.

Anezina Solomonidou